22 marca Teatr KTO obchodzić będzie Jubileusz 20-lecia spektaklu “Sprzedam dom, w którym już nie mogę mieszkać” w reż. Jerzego Zonia.
Genialny czeski pisarz bezwzględnie zasługujący na Nagrodę Nobla, obserwator życia, interpretator codzienności, analityk kreujący życie. Urzekła mnie jego proza – wspaniała, dowcipna, absurdalna, czasami groteskowa. Już na studiach czytałem go bardzo dużo, więc po nich postanowiłem się dogłębnie przyjrzeć jego dziełom. Za tak frapującym opisem wypowiedzianym przez Jerzego Zonia – Dyrektora Teatru KTO oraz reżysera spektaklu – skrywa się postać Bohumila Hrabala, na którego twórczości i życiorysie opiera się sztuka „Sprzedam dom, w którym już nie mogę mieszkać”, której 20- lecie przypada na 2023 rok.
W spektaklu zmieniające się dynamicznie sceny reprezentują etapy życia człowieka z naszego kręgu kulturowego, który bardzo mocno związany jest z tradycją i wiarą katolicką. Narodziny, chrzest, pierwsza komunia, ślub, śmierć – obudowane zostały obrzędami kościelnymi. Cała ta przeprawa przez życie skonstruowana jest na symbolice pociągu, którego gwar słychać podczas zmieniających się scen. Postacie raz po raz wchodzą na inną stację. Wszystko to, wraz z samym tytułem, który jawnie nawiązuje do utworu Bohumila Hrabala pt. “Sprzedam dom, w którym nie chcę już mieszkać” tworzy integralną całość:
Słowo “nie chcę” zamieniłem na “nie mogę”. Nadałem mu wartość wyższą – nie mogę – bo już umieram, odchodzę. To jest właśnie przemijanie. – tłumaczy Jerzy Zoń.
W „Sprzedam dom, w którym już nie mogę mieszkać” kolektyw społeczny staje się grą złudzeń, bowiem rodząc się i umierając, pozostajemy całkowicie sami. Wsiadając w pociąg zwany “życiem” wyruszamy w nieznane dotychczas strony, w których przyjdzie nam zbierać słodko – gorzki bagaż doświadczeń… Na scenie pięć podróżnych kufrów i pięciu aktorów wyjętych wprost z hrabalowskiego świata literackiego. To właśnie twórczość czeskiego prozaika stała się inspiracją do stworzenia przedstawienia bawiącego i wprowadzającego w zadumę publiczność nawet z najdalszych zakątków globu. Albania, Ameryka Południowa, Edynburg, Francja, Iran, Niemcy czy Stany Zjednoczone to zaledwie garstka z licznych destynacji, w których spektakl był prezentowany.
20- letnia podróż wciąż obfituje w wiele sukcesów, w których pierwsze skrzypce grają aktorzy związani z Teatrem KTO. Niezmiennie od pierwszej premiery w 2003 roku możemy na scenie przyglądać się Marcie Zoń, Grażynie Srebrny- Rosa oraz Bartkowi Cieniawie. Ta trójka stoi również za stworzeniem choreografii dla występującego pomiędzy scenami jarmarcznego kataryniarza – jedynego elementu spektaklu, który nie pochodzi z opowieści czeskiego pisarza, a z samej koncepcji Jerzego Zonia. Postać rozwesela, przedstawia miłosne opowieści i kulturę z różnych stron świata zamkniętą w grającej skrzynce na kółkach. W tę niezapomnianą rolę wcielali się dotychczas Robert Maciej Maria Wąsik, Maciej Słota, Jacek Joniec, Alan Pakosz, Michał Orzyłowski.
Spektakl pozbawiony jest słów, przez co wielu może zadawać sobie właściwe pytanie — dlaczego? Jak wyjaśnia reżyser spektaklu, podczas konstruowania scenariusza nic nie mogło równać się z tym, co czeski pisarz zawarł w swoich dziełach:
Ambitnie podszedłem do tego, żeby stworzyć scenariusz z różnych tekstów Hrabala. Wiedziałem, że chcę czegoś więcej. W którymś momencie oczywistym stało się dla mnie, że użyję typowego dla mnie języka pozawerbalnego, towarzyszącego mi od początku kariery reżyserskiej.
W konsekwencji, to ciało staje się więc siłą napędową, a niema narracja zapewnia uniwersalność w porozumieniu z widzem niezależnie od jego pochodzenia czy języka, którym się posługuje. Wystarczy dynamiczny ruch i harmonijny gest, by przekazać to, co nie może czasami zostać wypowiedziane.
—
Scenariusz, reżyseria i opracowanie muzyczne:
Jerzy Zoń
Kostiumy:
Zofia de Ines
Dźwięk:
Andrzej “Czoper” Czop/ Rafał Łuszczek
Światło:
Robert Kania
Obsada:
Grażyna Srebrny-Rosa, Marta Zoń, Sławek Bendykowski, Bartek Cieniawa, Michał Orzyłowski
Na przestrzeni 20 lat w spektaklu wystąpili:
Anna Kamykowska, Iwona Konieczkowska, Ewa Mitoń, Agata Słowicka, Grażyna Srebrny–Rosa, Beata Wojciechowska, Justyna Wójcik, Katarzyna Maria Zawadzka, Marta Zoń, Sławomir Bendykowski, Jacek Buczyński, Bartek Cieniawa, Jacek Joniec, Dariusz Matys, Michał Orzyłowski, Alan Pakosz, Adam Plewiński, Bogusław Pobiedziński, Marcin Pobiedziński, Marcin Popczyński, Tomasz Siemek, Janusz Skubaczkowski, Maciej Słota, Mariusz Szaforz, Robert Maciej Maria Wąsik
