Pozwólmy kilofom przemówić, a łopatom cieszyć się ziemią.

„Warunki zabudowy” to tytuł projektu z pogranicza teatru plastycznego i performance, którego autorami są Arti Grabowski i Zbigniew Szumski (Teatr Cinema). Artystów połączyła fascynacja teatrem absurdu, surrealistami i Tadeuszem Kantorem.

Zaowocowało to w projekcie odniesieniami do tego formatu sztuki, a osią przekazu, która zdominowała tę eksperymentalną, artystyczną fuzję jest malarstwo. Motywami przewodnimi spektaklu będą kwadrat i linia, metaforycznie przedstawiające plac i mur.

To historia szamana, budowniczego placów i murów podziałów, próbującego odczarować wydarzenia z Placu Niebiańskiego Spokoju z 89’, Trzech Kultur 68’, Murów: berlińskiego, palestyńskiego, chińskiego, meksykańskiego.

Spektakl kolażowo oparty jest na tekstach własnych, Franza Kafki „Historia budowy muru Chińskiego“, Alejandro Jodorowskiego „Podręcznik
Psychomagii”, Deyan Sudjica „Kompleks gmachu. Architektura władzy” i Alfreda Kubina „Po tamtej stronie”.

Teatr Cinema powstał w 1992 roku. Ta interdyscyplinarna grupa funkcjonuje na granicy teatru, tańca i sztuk wizualnych. Cinema ma wyraźną i rozpoznawalny na pierwszy rzut oka styl, jej cechą dominującą jest polifoniczna struktura spektakli. Nie będąc teatrem dramatycznym, muzycznym, ani teatrem tańca, organicznie łączy wszystkie te gatunki, jednocześnie zaprzeczając ich
tradycyjnemu postrzeganiu przez widza. Za artystyczny wizerunek grupy oraz jej działania odpowiada lider Zbigniew Szumski. Aktorzy tworząc spektakl posługują się metodą improwizacji. Często ich propozycje są odpowiedzią na rysunki Szumskiego, które, podobne muzycznej partyturze, tworzą pierwszą wersję scenariusza. Krytyka teatralna postrzega działalność Teatru Cinema jako odkrywanie i wypracowywanie nowych wizualnych wartości języka teatru. Siedzibą teatru są Michałowice w Karkonoszach. Najważniejsze realizacje: Dong, Bilard, Nie mowie tu o miłości, Brudne piękno, Tak.To.Tu, Miałem taki sen, Trylogia Petera Handke (we współpracy z Aspik Theater z Niemiec i Local Theatre z Izraela), Albert Lux, Słownik sytuacji (koprodukcja ze Spielart FesVval z Monachium, Hebbel Theater z Berlina, FFT Düsseldorf), Mamo, chcę tańczyć Mahlera (koprodukcja z LOFFT Lipsk), Krótka historia kroku marszowego, Opowieści i pamięć (koprodukcja z Acco Theatre z Izraela), Hotel Dieu, Re//mix. Pina Baush, Rewia Ognia, Posthuman Theatre (we współpracy z Teatrem Kaitaisha z
Tokio), Upadek przyszłości (we współpracy z tancerzem i choreografem z Izraela, Iradem Mazliah), Heartbreak Hotel (we współpracy z Teatrem A3), Kartoteka we współpracy z Teatrem Akhe z Petersburga, Warunki zabudowy będące wynikiem współpracy z performerem i artystą wizualnym Artim Grabowskim oraz pięć wieczorów z cyklu „Kabaret Olbrzymów”.

Zbigniew Szumski (1956) – studiował na wydziale malarstwa i grafiki w PWSSP w Gdańsku, dyplom u prof. Jerzego Krechowicza w 1983r. Zajmuje się rysunkiem, grafiką, scenografią i reżyserią teatralną. Jest współzałożycielem i dyrektorem Teatru Cinema, interdyscyplinarnej grupy funkcjonującej na granicy teatru, tańca i sztuk wizualnych, która działa od 1992 roku. Szumski jest autorem i reżyserem wszystkich spektakli Teatru Cinema. Stypendysta Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Pomysłodawca i dyrektor Festiwalu Muzyki Teatralnej odbywającego się w Jeleniej Górze w latach 2005-2017. Laureat nagrody Niezależnej Fundacji Popierania Kultury Polskiej im. Jerzego Bonieckiego oraz odznaki honorowej Zasłużony dla Kultury Polskiej. Mieszka w Michałowicach, w Karkonoszach.

Arti Grabowski (1977) – polski artysta interdyscyplinarny, zajmuje się malarstwem, rzeźbą, sztuką performance, ma dorobek w dziedzinie teatru, jako reżyser i aktor. Studiował na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie. Zatrudniony w ASP im. Jana Matejki w Krakowie od roku 2004. W roku 2010 uzyskał tytuł doktora w dziedzinie sztuk pięknych, a osiem lat później tytuł doktora habilitowanego (2018). Od 2007 roku pełnił funkcję asystenta a następnie współprowadził, wraz z prof. Arturem Tajberem, pierwszą w Polsce dyplomującą Pracownię Sztuki Performance na Wydziale Intermediów Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Od roku 2018 pełni funkcję kierownika tej pracowni. Szeroko zajmuje się również działalnością kuratorską i organizacją wydarzeń promujących sztukę performance. Pełnił funkcje kuratora artystycznego programu performance Międzynarodowego Festiwalu Teatrów A Part w Katowicach (2005, 2006), XIII edycji Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Akcji Interakcje – realizowanego w Ośrodku Działań Artystycznych w Piotrkowie Trybunalskim (2011), Dwubiegunowych Międzynarodowych Spotkań Performerów realizowanych w Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie.

WARUNKI ZABUDOWY

Już we wcześniejszym monodramie – „Raport Panika” – Arti Grabowski przyglądał się własnej kondycji jako artysty: opisywał siebie jako publicznego szaleńca, sfrustrowanego publicystę i aktywistę. W „Warunkach” wykreowany wizerunek powraca, a dodatkowo poszerzony zostaje o kontekst pracownika – wyrobnika. Równocześnie jednak przestaje być narzędziem (sic!) artystycznej diagnozy odnoszącej się do samego siebie i do społeczeństwa. Jest raczej pretekstem do dyskusji nad rolą twórcy i jego pokrewieństwem z teoretykami „wartości ruin”.

Jak mуwi w spektaklu Grabowski: Istotną częścią warunków zabudowy jest tzw. Teoria Wartości Ruin. Jej główną doktryną jest budowanie w myśl zasady wszystko na D: denazyfikacja, deportacja, destrukcja, determinacja, despotyzm, dezubekizacja, dehumanizacja.

Cała recenzja >>> tutaj

Julia Lizurekz, Czas Kultury

Szumski i Grabowski otwierają karty historii światowej, by przypomnieć sposoby za pomocą których władza piętnuje społeczeństwo. Skupiają się przede wszystkim na ubezwłasnowalnianiu jednostki poprzez sprowadzanie jej egzystencji do funkcji wyrobniczej. Stając się narzędziem tworzenia dowolnej ideologicznej utopii, cudzą sprawę przypłacają własnym ciałem, a przez to i wolnością. Dlatego też w spektaklu przytoczone zostają krwawe legendy o powstawaniu Wielkiego Muru Chińskiego, nawiązanie do protestów na placach Niebiańskiego Spokoju w 1989 roku i Trzech Kultur w 1968, oraz wizualne odniesienia do radzieckiego etosu pracy. O nieokiełznanym pędzie bezmyślnego wytwarzania, będącym w spektaklu Szumskiego i Grabowskiego namacalnym skutkiem zagubienia człowieka w cywilizacyjnej presji bezkrytycznego uczestnictwa we wspólnocie, twórcy mówią bez pretensji do maluczkich. Winą obarczeni zostają bezimienni przywódcy, rygorystyczne systemy władzy i ogłupiające ideologie. Aby zilustrować problem, Grabowski wciela się w role ofiar systemu, wyrobników bezsprzecznie wykonujących odgórne polecenia. Staje się narzędziem, które metodycznie wykonuje fizyczną pracę pod dyktando matematycznych założeń architektonicznych. Aktor najczęściej porusza się po niewidzialnych liniach, które szatkują przestrzeń sceny na pomniejsze bloki, w których ustawiono scenografię. Przemieszcza się między nimi, wchodzi w interakcję, a efektami tych działań są surrealistyczne obrazy albo rozwiązania właściwe teatrowi absurdu. Widzimy na przykład jak artysta siedzi w kręcącej się betoniarce, podczas próby posilenia się rybą, unika spadających z sufitu ostrzy albo niszczy czerwone cegły, z których wcześniej tworzył schody.

Cała recenzja >>> tutaj

Julia Niedziejko, Kultura.poznan.pl

Zanurzone w mroku, pokazywane na tle monumentalnej, podniszczonej bryły przemysłowego budynku „Warunki zabudowy” to zdecydowanie najlepszy, najbardziej poruszający spektakl tegorocznego festiwalu. Grabowski, przedłużający odtwarzane figury za pomocą „robotniczych” artefaktów (betoniarek, łopat, miarek, cegieł, metalowej łyżki), opowiada historie wyzysku i cierpienia, niewiedzy i kłamstwa, historie bezkrytycznej wiary i traumatycznego rozczarowania. Zainicjowany wyjściem aktora/performera z wnętrza gipsowej figury (odwzorowującej element Terakotowej Armii) spektakl jest niezwykle gęsty znaczeniowo, przy czym wiodącym narzędziem komunikacji jest tutaj obraz – często na pograniczu surrealizmu, miksujący kontemplacyjną statyczność z nadpobudliwą dynamiką. Grabowski, znakomicie panujący nad materią scenicznego świata, pozostawia nas w finale „Warunków zabudowy” na swoistym pobojowisku. Potłuczone cegły, fragmenty gipsu, skrawki pociętych liści i gałęzi, ale i najistotniejsze – zmultiplikowany do nieskończenie wielu dźwięków głos jednostki, która mozolnie pracuje na rzecz namacalnej realizacji architektury władzy.

Cała recenzja >>> tutaj

Anna Jazgarska, Teatralny.pl